Szanowni Państwo,
nie znalazłem w Poradni odpowiedzi, więc pozwalam sobie zapytać o odmianę wyrażeń typu dwoje ludzi. Czy odmianie podlega tylko pierwszy człon, czy obydwa? „Uratował życie dwojgu tonących” czy „Uratował życie dwojgu tonącym”? Korpus Języka Polskiego wskazuje na drugą formę, ale wówczas należałoby chyba powiedzieć: małżeństwo z dwojgiem dziećmi, tymczasem w Korpusie widzę małżeństwo z dwojgiem dzieci – i ta forma wydaje mi się poprawna.
Z góry dziękuję i pozdrawiam –
PT

Intryguje mnie odpowiedź udzielona niedawno przez Państwa na pytanie o odmianę wyrażenia dwoje dzieci:

C. Dziękuję dwojgu dzieciom.
N. Idę z dwojgiem dzieci.
Msc. Rozmawiam o dwojgu dzieciach.

Widzę pewną niekonsekwencję. W przypadkach C. i Msc. słowo dzieci zachowuje końcówki właściwe dla tych przypadków, lecz w N. już nie. Gdyby liczebnik dwoje zastąpić rzeczownikiem para, to końcówka dzieci w N. stałaby się zrozumiała, ale
wtedy końcówki w pozostałych przypadkach przestałyby pasować.

Ostatnio prawie w ogóle nie widuję liczebników zbiorowych – rodziny mają dwójkę czy piątkę dzieci, nie dwoje czy pięcioro. Dotyczy to nawet polszczyzny oficjalnej. Wydaje się, że w języku pisanym powinny jednak być stosowane liczebniki zbiorowe, a sformułowania typu dwójka czy piątka dzieci ma charakter potoczny. Czy mam rację?

Szanowni Państwo,
Jak wiadomo, liczebniki zbiorowe występują w języku polskim między innymi w połączeniu z policzalnymi rzeczownikami występującymi tylko w liczbie mnogiej (pluralia tantum), np. drzwi – dwoje drzwi, itp. Ja bardzo chętnie dowiedziałbym się, czy można ich użyć w połączeniu z niepoliczalnymi rzeczownikami występującymi tylko w liczbie mnogiej które – mimo wszystko – dają się policzyć. Chodzi o nazwy miast (Ateny, Helsinki, Katowice…) lub krajów (Niemcy, Chiny, Włochy…). Czy można mówić o dwojgu Niemczech, podróżować do obojga Chin itd., czy należy powiedzieć dwóch Niemczech, obu Chin?
Dziękuję bardzo z góry,
Alessandro Pettini

Szanowni Państwo,

proszę o rozstrzygnięcie. Co prawda zasady zapisu liczb w tekstach niebeletrystycznych pozwalają stosować zapis cyfrowy wszystkich liczb, ale czy stosowanie go do liczebników porządkowych nie będzie nadużyciem i czy osobliwy zapis „nasza sympatyczna 3” zamiast „nasza sympatyczna trójka” (w artykule https://news.blizzard.com/pl-pl/blizzard/23609765/the-lost-vikings-co-trzy-glowy-to-nie-jedna) można uznać za błędny z punktu widzenia czytelności tekstu?

Z poważaniem,

Adrian Wajer

Szanowni Państwo!
Jakiś czas temu głośno było o „przetargu na samolot wielozadaniowy”. Wojskowość to dziedzina najdoskonalej mi obca, dlatego długo zastanawiałem się, po co tyle hałasu, skoro kupuje sie jeden samolot…? Dopiero później dowiedziałem się, że „tego samolotu” kupujemy więcej… Czy wyrażenie „przetarg na samolot” jest poprawne? Tzn. czy można w tym wypadku używać słowa samolot w znaczeniu zbiorowym?
Michał Meisnerowski

Szanowni Państwo,
skąd się wzięła nieregularna liczba mnoga wyrazów brat i dziecko? Czy są jeszcze jakieś rzeczowniki, które odmieniają się tak jak dziecko lub tak jak brat, czy też są to „wyjątki absolutne”? Końcówkę -a w mianowniku liczby mnogiej mają też ksiądz i książę. Czy coś je łączy z bratem?

Łączę wyrazy szacunku
AW

Dzień dobry,
wiem, że po formie narzędnikowej liczebników zbiorowych przepisowo następuje forma dopełniaczowa, ale chodzi mi o to dlaczego. Czy jest jakaś przyczyna umotywowana albo historią, albo analogią? Wydaje mi się, że tu „powinna’’ działać zasada zgody, konkretnie: dwojgiem ludźmi, a nie dwojgiem ludzi.
Serdecznie
Oscar E. Swan

Dzień dobry,

chciałbym się zapytać, czy poniższe zdanie jest poprawne (czy orzeczenie powinno być w liczbie mnogiej):

„Scenariusz i gra aktorska na pewno zyskałyby, gdyby...”?

Kiedy mamy do czynienia z podmiotem zbiorowym, tworzonym przez rzeczowniki różnych rodzajów gramatycznych, to czy orzeczenie powinno być w formie męskoosobowej czy niemęskoosobowej?

Dla kontrastu: „Producenci, aktorzy i same filmy na pewno zyskałyby, gdyby...”.

Bardzo dziękuję za odpowiedź!

Moje pytanie dotyczy mianownika i biernika l. mn. rzeczownika elf. We wszelkich słownikach jako poprawna sugerowana jest końcówka -y (a więc elfy). Tymczasem Marek Gumkowski w jednym z wydań Władcy Pierścieni J. R. R. Tolkiena wprowadził formę elfowie, tak to motywując:

Wspomnieć także należy o modyfikacji innego rodzaju: rzeczownikowi elf w mianowniku i bierniku liczby mnogiej nadawana jest tu męskoosobowa forma elfowie, nie figurująca w słownikach języka polskiego. Odważono się na takie odstępstwo od językowych prawideł zarówno dlatego, że w odniesieniu do postaci określanych tym mianem są tu zawsze stosowane formy gramatyczne przynależne istotom ludzkim (a więc oni, nie one; zrobili, nie zrobiły), jak i z chęci naśladowania w tej mierze decyzji autora, używającego nieprawidłowej w angielszczyźnie formy liczby mnogiej elves (zamiast elfs) i toczącego o to zażarte boje ze skrupulatną korektą. Tolkien chciał w ten sposób odświeżyć sens słowa, które – jak pisał – „z biegiem czasu skarlało i dziś kojarzy się raczej z fantastycznymi duszkami”. W polskim przekładzie forma elfy została pozostawiona wyłącznie w kilku miejscach jako zbiorowe określenie ludu czy też szczepu (np. Elfy Szare, Elfy Leśne – ale już: Elfowie Wysokiego Rodu). Podobnie, choć w sposób nie tak konsekwentny, wprowadzone zostały, jako oboczne, formy krasnoludy i krasnoludowie.

Swego czasu temat ten wzbudził żywą wymianę zdań na „Forum dyskusyjnym miłośników twórczości J.R.R. Tolkiena”. Tu chciałbym spytać, co Państwo sądzą na temat takiej innowacji językowej, jej zasadności i poprawności. Czy da się tu w ogóle jednoznacznie rozstrzygnąć problem, czy też wybór jednej z form jest li tylko kwestią gustu użytkowników języka?

Z tolkienowskim pozdrowieniem,
Ruginwaldus